Taken van de Koning
De taken van de Koning zijn vastgelegd in de Grondwet, in andere wetten en in het ongeschreven staatsrecht.
Formele taken van de Koning zijn onder meer:
- ondertekenen van wetten, algemene maatregelen van bestuur en Koninklijke Besluiten;
- bekrachtigen van internationale verdragen;
- beëdiging van ministers en staatssecretarissen en van andere hoge functionarissen;
- ceremonieel voorzitterschap van de Raad van State;
- uitspreken van de Troonrede op de derde dinsdag van september (Prinsjesdag). In de Troonrede maakt de regering de plannen voor het komende jaar bekend.
Naast deze formele taken heeft de Koning als staatshoofd een samenbindende, vertegenwoordigende en aanmoedigende rol. In dat kader legt de Koning regelmatig werkbezoeken af in provincies en gemeenten. Hij bezoekt de eilanden in het Caribisch deel van het Koninkrijk en legt staatsbezoeken af aan andere landen. Verder ontvangt de Koning staatshoofden, regeringsleiders en andere hoogwaardigheidsbekleders uit binnen- en buitenland.
Ministeriële verantwoordelijkheid
De positie van de Koning is vastgelegd in de Grondwet. De Koning is staatshoofd en vormt samen met de ministers de regering. In de Grondwet staat ook dat de Koning onschendbaar is en dat de ministers verantwoordelijk zijn. Dat betekent dat de ministers verantwoording afleggen aan het parlement over het beleid van de regering. Zij zijn ook politiek verantwoordelijk voor hetgeen de Koning zegt en doet.
Hierbij past regelmatig overleg tussen de Koning en de bewindslieden, in het bijzonder met de minister-president. De Koning ontvangt de minister-president in de regel op maandagmiddagen voor een wekelijks gesprek. Ook de andere bewindslieden spreekt hij regelmatig. De Koning heeft als staatshoofd het recht om te worden ingelicht, aan te moedigen en te waarschuwen. Het regelmatig overleg tussen de Koning en de minister-president en andere bewindspersonen is hierop gericht.